Kolejny rok w funkcjonowaniu Polskiego Towarzystwa Tribologicznego otwieramy zmianą jego władz. Odbyte w zwyczajnym trybie Walne Zebranie obowiązki kierowania Towarzystwem powierzyło kolejnej grupie kolegów, a dotychczasowemu Prezesowi, Panu Profesorowi Stanisławowi Pytko, nadało godność Prezesa Honorowego.

Jesteśmy głęboko wdzięczni Profesorowi Pytko za długoletnie prowadzenie Towarzystwa. Rozległa wiedza, niespożyte siły i życzliwość, to cechy, które dominowały w Jego działaniu od momentu założenia PTT, mając wielce pozytywny wpływ na aktywność środowiska i, przede wszystkim, na klimat, atmosferę koleżeństwa.

Naczelnym naszym zadaniem u progu nowej kadencji jest potwierdzenie swoją działalnością sensu istnienia Towarzystwa.

Należy sobie szczerze powiedzieć, w związku z zauważalnym spadkiem aktywności członków PTT w ramach Towarzystwa, iż dla wielu z nas nie jest to kwestia oczywista. Można to zrozumieć: przyszło nam bowiem funkcjonować, w wymagającej dużego trudu i konieczności dokonywania wyborów, dobie:

• lawinowego rozmnożenia się organizacji naukowych,
• rozpaczliwego poszukiwania skutecznych struktur rozwoju innowacyjności w gospodarce z wykorzystaniem potencjału badawczego, który przecież tworzymy,
• wpisywania się w europejską (międzynarodową) przestrzeń badawczą, któremu towarzyszy rosnąca potrzeba konkurowania z zagranicznymi rywalami nawet we własnym kraju,

• będących ustawicznie in statu nascendi systemów oceny naszej działalności indywidualnej i instytucjonalnej, od której zależą, ciągle żenująco liche, środki na naukę.

A to tylko niektóre z aspektów naszej codzienności zawodowej, wśród których ma mieć miejsce ów sens działania integracyjnego.

Należę do osób, którzy sens ten widzą tym bardziej. Dlaczego?

W ubiegłym roku odbył się w USA Światowy Kongres Tribologiczny. Brało w nim udział ok. 1000 uczestników. Polscy tribolodzy stanowili na nim zauważalną grupę.

Również w ubiegłym roku odbył się 10. Krajowy Kongres Eksploatacji Urządzeń Technicznych, na którym zdecydowanie najliczniejszą grupę stanowili tribolodzy.

Co dwa lata odbywają się bardzo silnie i licznie obsadzone - w Niemczech kolokwia tribologiczne (Esslingen), a w USA - konferencje WEAR of MATERIALS. Co cztery lata organizowane są kongresy kontynentalne: ASIATRIB, AUSTRIB. Liczba innych konferencji, seminariów, workshopów międzynarodowych i krajowych jest ogromna. Można nawet powiedzieć o istnieniu zjawiska nadaktywności konferencyjnej w tym obszarze wiedzy, co grozi ich inflacją. Ale jest też potwierdzeniem tętnienia życia naukowego w tribologii.

Źródłem siły tribologii jest jej znaczenie gospodarcze: maszyny i urządzenia tracą swoją zdatność eksploatacyjną głównie na skutek tarcia. Wyjaśnianie procesów tarcia stanowi pole działania dla naukowców wielu dziedzin. To stanowi o jej atrakcyjnej interdyscyplinarności. Uzyskana przez tribologów wiedza o procesach tarcia stanowi olbrzymią inspirację dla technologów, konstruktorów, diagnostyków etc. A także, coraz większą, dla specjalistów świata medycznego.

Tribologia jest więc obszarem gospodarczo potrzebnym i naukowo, dzięki swej wyjątkowo bogatej interdyscyplinarności, interesującym. Szeregi tribologów, lub specjalistów innych dziedzin, zajmujących się również problemami tribologicznymi, będą rosły. W ich interesie jest wspólne działanie, umożliwiające funkcjonowanie forum prezentacji osiągnięć, wymiany informacji i doświadczeń, gromadzenia dorobku.

Polska to duży kraj; pomimo niskich nakładów na naukę, ma wiele zespołów badawczych zajmujących się problemami tarcia, zużywania i smarowania. Zespoły te są przyzwoicie wyposażone w aparaturę tribologiczną. Nasze środowisko tribologiczne ma swoje czasopismo naukowe, coroczną krajową Szkołę Tribologiczną, międzynarodowe seminarium INSYCONT i inne międzynarodowe konferencje, seminaria: tribochemiczne, nanotribologiczne, biotribologiczne ...

Granty i inne projekty, doktoraty, habilitacje, profesury - to liczne odniesione sukcesy, których bazą był dorobek naukowy uzyskany w tribologii. Będą dalsze. Będziemy się organizować, wspierać, lobbować. Mamy co robić.

Marian Szczerek